Cách Test, Lấy Mẫu Kiểm Tra Mác Bê Tông Tươi và Kiểm Tra Độ Sụt Chính Xác – Làm Sao Đảm Bảo Bê Tông Đổ Đủ Mác?

Bê tông là vật liệu chủ chốt quyết định chất lượng, độ bền, khả năng chịu lực của mọi công trình xây dựng — từ nhà dân, nhà cao tầng đến cầu đường, hạ tầng kỹ thuật.

Một trong những yếu tố then chốt là Mác bê tông (hay còn gọi là cường độ chịu nén) phải đạt đúng yêu cầu thiết kế.

Nhưng thực tế không phải lúc nào cũng dễ kiểm soát. Có trường hợp khi nghiệm thu xong, sau vài tháng kiểm tra lại thì thấy bê tông không đạt Mác, dẫn tới nứt, xuống cấp, thậm chí phải sửa chữa tốn kém.

Vì vậy, việc test, lấy mẫu kiểm tra Mác bê tông tươi và độ sụt chính xác ngay từ khi đổ là cực kỳ quan trọng.

Bài viết này sẽ giúp bạn nắm được:

✅ Cách lấy mẫu bê tông đúng tiêu chuẩn
✅ Cách kiểm tra độ sụt chính xác
✅ Quy trình test Mác bê tông
✅ Cách đảm bảo bê tông đổ đúng Mác thực tế

---

I. Hiểu đúng về Mác bê tông là gì?

1. Mác bê tông là gì?

• Mác bê tông (ký hiệu: M) thể hiện cường độ chịu nén của bê tông sau khi đông cứng (28 ngày).

• Đơn vị: kg/cm² (theo TCVN) hoặc MPa (theo tiêu chuẩn quốc tế).

Ví dụ:
Bê tông M300 → chịu được lực nén 300 kg/cm² sau 28 ngày.

2. Vì sao cần kiểm tra Mác bê tông?

• Để đảm bảo bê tông đủ cường độ chịu lực → an toàn cho công trình.

• Để nghiệm thu đúng tiêu chuẩn, tránh gian lận từ nhà cung cấp bê tông.

• Để đảm bảo hợp đồng đúng cam kết (nhiều chủ đầu tư ghi rõ trong hợp đồng về Mác).

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến Mác bê tông

• Tỷ lệ phối trộn xi măng, cát, đá, nước.

• Chất lượng vật liệu.

• Công nghệ trộn.

• Quy trình vận chuyển.

• Độ sụt (độ lưu động) của bê tông.

• Quy trình đổ và bảo dưỡng bê tông.

---

II. Cách lấy mẫu kiểm tra Mác bê tông tươi

1. Thời điểm lấy mẫu

👉 Ngay tại hiện trường khi xe bê tông tươi vừa bơm xuống công trình.

• Không lấy mẫu khi bê tông đã quá già hoặc quá loãng.

• Không lấy mẫu từ cuối xe khi đã gần hết bê tông.

2. Dụng cụ cần chuẩn bị

• Khuôn đúc mẫu hình lập phương hoặc trụ tròn, tiêu chuẩn:

  • Lập phương: 150x150x150mm

  • Trụ: 150x300mm

• Thanh đầm tay hoặc máy đầm.

• Bàn chải, dầu bôi khuôn, dụng cụ ghi nhãn mẫu.

• Cân, sổ ghi chép.

3. Cách lấy mẫu bê tông chuẩn (theo TCVN 3105:1993)

Bước 1: Trộn đều

• Khi bê tông vừa đổ ra phễu máy bơm hoặc máng → dùng xẻng/thanh trộn nhẹ để đồng nhất.

Bước 2: Lấy mẫu

• Lấy 3 phần mẫu từ 3 lần lấy cách nhau trong quá trình đổ.

• Không lấy mẫu từ đáy hoặc đỉnh phễu → dễ bị phân tầng.

Bước 3: Đúc mẫu

• Làm sạch khuôn, quét dầu.

• Đổ bê tông vào khuôn thành 3 lớp.

• Mỗi lớp đầm kỹ 25-30 lần bằng thanh đầm → tránh bọt khí.

• Đổ đầy, gạt phẳng mặt.

Bước 4: Ghi nhãn

• Ghi rõ trên mẫu:

  • Số hiệu công trình

  • Thời gian đúc mẫu

  • Mác bê tông yêu cầu

  • Nhà cung cấp

  • Địa điểm lấy mẫu

Bước 5: Bảo dưỡng mẫu

• Sau khi đúc → ủ mẫu trong 24 giờ ở nơi râm mát, nhiệt độ tiêu chuẩn.

• Sau đó đem mẫu đi bảo dưỡng ngập nước tiêu chuẩn đến khi thử nén.

---

III. Kiểm tra độ sụt bê tông – yếu tố cực quan trọng

1. Độ sụt là gì?

• Độ sụt (Slump) đo độ lưu động của bê tông tươi.

• Độ sụt phù hợp đảm bảo:

  • Dễ thi công.

  • Bê tông không bị phân tầng.

  • Không quá loãng gây giảm Mác.

2. Dụng cụ kiểm tra độ sụt

• Phễu sụt hình nón cụt, kích thước tiêu chuẩn.

• Thước đo, que đầm, đĩa kim loại phẳng.

3. Quy trình đo độ sụt

Bước 1: Chuẩn bị

• Làm sạch phễu sụt.

• Đặt phễu trên đĩa kim loại.

Bước 2: Đổ bê tông tươi

• Đổ bê tông tươi thành 3 lớp, mỗi lớp đầm 25 lần.

Bước 3: Nhấc phễu

• Nhấc phễu chậm, thẳng đứng trong 5-10 giây.

Bước 4: Đo độ sụt

• Đo chênh lệch chiều cao giữa phễu và đỉnh khối bê tông tươi → chính là độ sụt (cm).

4. Độ sụt phù hợp theo loại công trình

👉 Nếu độ sụt cao hơn nhiều → nguy cơ giảm Mác.
👉 Nếu độ sụt thấp quá → khó bơm, khó thi công.

5. Lưu ý khi kiểm tra độ sụt

• Kiểm tra mỗi xe bê tông.

• Nếu độ sụt lệch tiêu chuẩn, có quyền từ chối nhận xe đó.

---

IV. Cách test Mác bê tông – thử nén mẫu

1. Thời điểm thử nén

• Chuẩn theo TCVN là thử sau 28 ngày.

• Có thể thử sớm 7 ngày, 14 ngày để kiểm tra sơ bộ.

2. Quy trình thử nén

• Mẫu được ngâm nước tiêu chuẩn đến khi thử.

• Dùng máy nén tiêu chuẩn → nén mẫu → ghi lực nén cực đại.

• Chuyển đổi lực nén ra MPa hoặc kg/cm² → so với Mác yêu cầu.

3. Số lượng mẫu

• Mỗi lần lấy mẫu nên đúc tối thiểu 3 mẫu.

• Giá trị Mác được tính theo trung bình các mẫu, với điều kiện:

  • Không có mẫu nào kém hơn 85% Mác thiết kế.

4. Phân loại kết quả

---

V. Cách đảm bảo bê tông đổ đủ Mác

1. Chọn nhà cung cấp uy tín

• Chọn trạm trộn có kiểm soát chất lượng tốt.

• Yêu cầu có chứng chỉ thí nghiệm, giấy kiểm định vật liệu.

2. Kiểm tra từng xe bê tông

• Kiểm tra độ sụt mỗi xe.

• Lấy mẫu ngẫu nhiên để thử nén.

3. Không để bê tông “già”

• Thời gian từ trạm trộn đến công trình không quá 90 phút.

• Nếu trễ → cần trộn lại nhẹ, không thêm nước.

4. Không tự ý thêm nước

• Thêm nước tại công trình → giảm Mác rất nhanh.

5. Bảo dưỡng tốt sau khi đổ

• Sau khi đổ cần:

  • Che chắn nắng gió.

  • Tưới nước liên tục 7 ngày đầu để bê tông  phát triển cường độ.

---

VI. Kết luận

Để đảm bảo bê tông đạt đúng Mác, cần chặt chẽ từ khâu kiểm tra độ sụt đến lấy mẫu thử nén.

5 nguyên tắc vàng cần nhớ:

✅ Kiểm tra độ sụt đúng chuẩn mỗi xe.
✅ Lấy mẫu đúng kỹ thuật, ghi nhãn đầy đủ.
✅ Thử nén mẫu 28 ngày nghiêm túc.
✅ Không thêm nước linh tinh khi đổ.
✅ Bảo dưỡng bê tông tốt sau khi đổ.

👉 Nếu bạn quản lý tốt những bước này, nguy cơ bê tông không đạt Mác sẽ rất thấp.

---

VII. Các câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Cần bao nhiêu mẫu cho 1 khối bê tông tươi?

• Theo chuẩn, mỗi lần lấy mẫu cần 3 viên → đủ để thử nghiệm.

2. Thêm nước vào bê tông có sao không?

• Rất nguy hiểm → giảm cường độ, tăng nguy cơ nứt.

3. Nếu mẫu thử nén không đạt Mác thì sao?

• Cần đánh giá lại, có thể thử siêu âm bê tông tươi hiện trường, hoặc gia cố, hoặc thậm chí tháo dỡ.

4. Có cần kiểm tra độ sụt cho từng xe?

• Nên kiểm tra, vì cùng một trạm nhưng có thể chất lượng từng xe sẽ khác.